The Delicious Destructiveness of Deadline-stress
Meen je dat serieus? .. Meditatietraining?
Het is mij opgevallen dat er de laatste tijd steeds meer cliënten bij mij klagen over een doorverwijzing naar mindfulness meditatie training. Als zelfstandig psycholoog ben ik gewend cliënten te ontvangen die hun draai niet kunnen vinden in de veelal gestandaardiseerde reguliere psychologische hulpverlening. Vaak vallen hun symptomen net buiten de vakjes, of hebben ze net te veel overlap. Maar meestal past de gestandaardiseerde therapie die bij de meeste mensen met dezelfde klachten werkt, niet goed aan bij hen. Omdat ik de ruimte neem om het onderliggende mechanisme goed in kaart te brengen, en bewezen therapiemethoden aan te passen aan hun specifieke drijfveren en valkuilen, lukt het meestal wel om een geschikte therapievorm voor hen te vinden. Meer lezen over mijn therapie
Deze specifieke klacht over doorverwijzingen naar meditatietraining is nieuw en neemt zoals gezegd toe. Reden te meer om dit probleem een keer goed onder de loep te leggen. De klacht lijkt steeds op hetzelfde neer te komen, mensen voelen zich door deze doorverwijzing niet serieus genomen terwijl ze toch echt niet zomaar aan de bel trekken voor hulp. Ze geven aan dat ze de doorverwijzing als een zoethoudertje zien, misschien zelfs als placebo. Meer lezen over placebo
Delicious deadlinestress
De grootste gemeenschappelijke factor van de mensen met deze doorverwijzing blijkt de symptomen. Ze hebben allemaal ongeveer dezelfde serieuze stresssymptomen, zoals vermoeidheid door aanhoudende slaapproblemen, tergende hoofdpijn, motivatieverlies, maar vooral een verhoogde irritatiegrens. Ze gaven aan eerder en erger geïrriteerd te zijn naar aanleiding van zaken die er normaal voor hen niet toe doen: e.g. iemand is een paar minuten te laat, iemand raakt hen aan in een drukke tram; iemand tikt op een toetsenbord, iemand slikt zijn voedsel door. Zaken die voor hen normaal gesproken niet belangrijk zijn, het niet waard zijn over te spreken, het niet eens waard zijn om een wenkbrauw op te tillen, irriteren hen nu het vel over hun nagels.
Typisch is dat deze mensen zich niet als aanstellers gedragen, vaak proberen ze hun geïrriteerdheid heel actief weg te redeneren of te negeren, wat hun stresslevel alleen maar doet toenemen.
De andere grote gemeenschappelijke factor is een grote liefde voor de deadline-stress. Ze genieten intens van het flowgevoel dat ontstaat bij een steeds dichter naderende deadline. Hoe dichterbij de deadline, hoe belangrijker, hoe groter de uitdaging, hoe beter de focus: het voelen van de versnelde bloedstroom door je aderen, de verscherpte blik, ideeën en oplossingen lijken gewoon uit je mouw te glijden op een continue stroom van heldere gedachten, het gevoel van wakker zijn zonder een enkele gedachten aan slaap, op scherp, klaar om alles aan te kunnen. Maar die herinnering aan dat heerlijke superlichte gevoel tijdens deadline-stress staat in pijnlijk contrast met de huidige klachten.
Waarom meditatietraining?
Natuurlijk kan het specifieke onderliggende probleem voor een specifiek persoon alleen worden gevonden door de specifieke factoren in kaart te brengen die de klachten bij deze specifieke persoon in stand houden. Helaas is het voor een persoon die lijdt onder de genoemde klachten, niet zo makkelijk om zo’n zoektocht aan te gaan. De vermoeidheid en verhoogde irritatiegrens maken het erg moeilijk om die weg in te slaan en vol te houden.
Een doorverwijzing naar een vorm van mindfulness meditatietraining is in dat geval geschikt. Mindfulness meditatie is namelijk niet zo maar een ontspanningsoefening met een spiritueel randje, het is serieuze hersentraining. Tijdens mediteren dwing je je aandacht steeds weer opnieuw terug naar een gekozen focus. Door het steeds weer opnieuw switchen van je aandacht terug naar je focuspunt, versterk je je aandacht, zodat je ook ten tijde van zware irritatie/emotie/paniek je aandacht makkelijker kan switchen naar een gekozen focus. Het gaat ervoor zorgen dat de symptomen afnemen tot een niveau waarop wel gekeken kan worden wat het onderliggend probleem is.
Wat is er dan zo destructief?
Zoals gezegd hiervoor kan het specifieke onderliggende probleem voor een specifiek persoon alleen worden gevonden door de specifieke factoren in kaart te brengen die de klachten bij deze specifieke persoon in stand houden. Toch is er bij deze gemeenschappelijke klachten met deze gemeenschappelijke voorgeschiedenis een grote kans dat er een burn-out is ontstaan waarschijnlijk als gevolg van een stressverslaving.
Zolang de opgetelde stress (lichtblauw) onder de stressweerbaarheidsgrens blijft is er niets aan de hand. Ook als de opgetelde stress heel even boven de stressweerbaarheid piekt is er weinig aan de hand, het gevoel van flow wordt zelfs sterker omdat het lichaam al zijn energie toewijst aan het zo efficiënt mogelijk oplossen van het probleem. Er gaat in die periode echter geen energie naar voedselvertering, recuperatie, voortplantingsorganen etc. Dat kan het lichaam wel een tijdje dragen, maar op lange termijn is dat natuurlijk desastreus.
Als de opgetelde stress echter langdurig boven de stressweerbaarheidsgrens uit blijft, stelt het lichaam een feedbackloop in werking. Het verlaagt de stressweerbaarheidsgrens naar een niveau lager zoals je ziet aan de rechterkant van het plaatje. Alleen langdurige rust (3 maanden) met gedoseerde reactivatie kan zorgen voor herstel van deze stressweerbaarheidsgrens. Als men dit probleem blijft negeren en de opgetelde stress boven de stressweerbaarheid blijft uitsteken, zal de grens nog een niveau verlaagd waardoor het lichaam steeds eerder en steeds erger op pietluttige gebeurtenissen reageert